Ήταν πολύ σημαντική εμπειρία για μας η συνάντησή μας στις συνεδρίες για τον κομμουναλισμό κατά τη διάρκεια των εργασιών του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ στην Κωνσταντινούπολη. Μια πόλη στα σταυροδρόμια δύσης και ανατολής, παρελθόντος και παρόντος.
Ζούμε μία περίοδο παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Για μας εντούτοις ο καπιταλισμός μετασχηματίζεται όλο και περισσότερο σε κοινωνία. Δεν είναι απλά μία οικονομία. Οι αιτίες και τα συμπτώματα των οικονομικών πτυχών της κρίσης δεν μπορούν να διαχωριστούν, κατά τη γνώμη μας, από μία σειρά άλλων αιτιών και συμπτωμάτων: από την εντεινόμενη διάλυση παραδοσιακών μορφών συμβίωσης, μέχρι τη διάβρωση του φυσικού κόσμου.
Αυτές οι εξελίξεις απαιτούν έναν νέο τόπο για τους απελευθερωτικούς μας αγώνες. Έναν τόπο που μπορεί να συσχετιστεί με την κεντρικότητα της κοινωνικής και φυσικής κυριαρχίας για τον σύγχρονο καπιταλισμό και, συγχρόνως, που δύναται να επιτρέψει τη συνεργασία και ανάπτυξη των σύγχρονων κινημάτων που αφορούν την οικολογία, τις τάξεις, την εθνότητα, το φύλο σε μια αντικαπιταλιστική προοπτική, συμπεριλαμβάνοντας μία κριτική των ιεραρχικών θεσμών και σχέσεων.
Για μας, η βασική μονάδα για μία ελεύθερη και έλλογη κοινωνία είναι ο δήμος, στον οποίο οι άνθρωποι ως πολίτες μπορούν να δημιουργήσουν άμεσα δημοκρατικούς θεσμούς και να τους προσδώσουν ένα απελευθερωτικό περιεχόμενο. Αμφισβητώντας μορφές όπως το κράτος και ο καπιταλισμός, προωθούμε το όραμα μιας οργανωμένης συνομοσπονδίας δήμων που μπορεί να τις αντικαταστήσει.
Ενώ χτίζουμε ένα παρόμοιο κίνημα και μία παρόμοια κοινωνία, επιδιώκουμε να συμμετέχουμε σε πολλές πρωτοβουλίες και αγώνες, από τη δημιουργία οικολογικών και δημοκρατικών συνοικιακών δικτύων, μέχρι τη συμμετοχή στις τοπικές εκλογές με ένα ελευθεριακό πρόγραμμα. Θέλουμε την εξουσία στα χέρια του λαού και παλεύουμε για ριζοσπαστικούς δημοκρατικούς θεσμούς, για ένα οικολογικό μέλλον πέρα από τον καπιταλισμό.
Περιοδικό “Communalism” (Νορβηγία), Kommunalistien Kiitto – Κομμουναλιστική Ένωση (Φινλανδία), Ομάδα Πολιτικής Οικολογίας (Τουρκία), Ομάδα Κοινωνικής Οικολογίας (Τουρκία), SEEDS – Σχολή Εκπαίδευσης και Ανάδειξης Κοινωνικής Οικολογίας (Η.Π.Α.), Κίνηση για τον Ελευθεριακό Δημοτισμό (Ελλάδα).
Ιούνιος 2010
To κείμενο είναι σωστό και αναδεικνύει μια σωστή, κατά τη γνώμη μου, κατεύθυνση της ευρύτερης στρατηγικής της τοπικοποίησης.
Με απασχολεί το γεγονός ότι η αποκεντρωμένη πολιτική δράση αναδύεται ούτως ή άλλως ως ένας νέος πολιτικός ορίζοντας αλλά σε πολύ διαφορετική βάση. Ως καταδίκη των ¨ολοποιήσεων¨ και των οικουμενικών αξιώσεων των νεωτερικών προταγμάτων, συλλήβδην ως ολοκληρωτικών. Δηλαδή, αξίζει κριτικής η επικέντρωση σε μια ατέλειωτη σειρά “προβλημάτων γειτονιάς” , ως εναντίωση στις “μεγάλες αφηγήσεις”, ως εναντίωση σε μια “ολοποιητική” πολιτική. Νομίζω ότι εμείς θα έπρεπε να επιμείνουμε στην αντίθεση μας με αυτό το μεταμοντέρνο φαινόμενο τονίζοντας ότι η άμεση τοπική δυναμική του αγώνα είναι έκφανση του συνολικότερου αγώνα και ενσάρκωση του σε ένα “εδώ και τώρα”.
Για να το πω λιανά και να το κάνω προφανές και kommon τοις πάσοι, πρέπει να τονίσουμε την αντίθεση που υπάρχει μεταξύ
* τοπικοποίησης ως αντιουτοπικής πολιτικής δράσης που στηρίζεται χονδρικά στο σκεπτικό:
” Ούτως ή άλλως η ολότητα μου διαφεύγει, το οικονομικό σύστημα έχει αυτονομηθεί, η παραγωγή βρίσκεται κάπου μεταξύ Κίνας και Νότιας Αφρικής, άρα το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να εμπλακώ στην αμεσότητα της καλυτέρευσης της καθημερινότητας μου, να περιοριστώ στα βιώματα και τις εμπειρίες μου, να διαχειριστώ το κτήριο που έχω καταλάβει ή το πάρκο που έχω φτιάξει μόνος μου. Το να μιλάω για κάτι πέρα από αυτά είναι εξουσιαστικό, “αριστερό”, δε θα προτείνω αφού δεν μπορώ να το υλοποιήσω, εκφεύγει τω βιωμάτων και των δυνατοτήτων μου και άλλωστε ο Βανεγκέμ έλεγε: πολλοί μας μίλησαν για επανάσταση, λίγοι για τη ζωή που έζησαν.” Μέσα στη χαρούμενη ευφορία του μεταμοντέρνου μηδενισμού η πρακτική αυτή ντύνεται συχνά με ψευδαισθήσεις διαρκούς επανάστασης κλπ κλπ ενώ στην πραγματικότητα είναι μια οπισθοχώρηση, μια αδυναμία και υπεκφυγή αφού δεν τίθεται το αίτημα αλλαγής του συνόλου, τα βαθύτερα θεμέλια του οποίου- η μισθωτή εργασία, η ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής κλπ- είναι αδύνατον να αμφισβητηθεί από τέτοιες εκκεντρωμένες και μεμονωμένες ομαδοποιήσεις και πρακτικές
*και τοπικοποίησης ως ενός συνολικού πολιτικού προτάγματος, το οποίο στόχο έχει να αντικαταστήσει το -ΟΥΤΩς η ΑΛΛΩς ΠΙΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟ ΑΛΛΑ ΙΕΡΑΡΧΙΚΟ ΚΑΙ ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ ΛΗΨΗς ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ- , το οποίο θέλει να συντονίσει τους τοπικούς και τους συνολικούς αγώνες, μέσα πχ από την αρχή της ομοσπονδιοποίησης, μέσα από συνολικότερα οράματα που περικλείουν την παραγωγή κλπ
Συμφωνώ με το σχόλιό σου Παντελή.
Ο ίδιος ο κομμουναλισμός έχει νομίζω βαθιά ενσωματωμένη αυτήν την ανάλυση.
Η έμφαση στη συνομοσπονδία, η υπεράσπιση μίας καθολικής αλλά απελευθερωτικής ιδεολογίας, η συγκράτηση και της αντικειμενικής διάστασης στην ιστορική εξέλιξη, ο σεβασμός στον μαρξισμό, οι εγελιανές βάσεις, η εδραιωμένη πεποίθηση στον διαφωτισμό και τον ανθρωπισμό ως ιστορικά κύματα, η ανάλυση περί εξουσιας και ηγεσιας, η θεωρηση φυσης και κοινωνιας στο ιστορικο τους υποβαθρο, η πολυμορφη διαλεκτικη και η συσχετιση ιεραρχιας και θεσμων…
Ολα αυτα τον διαφοροποιουν εντονα απο αλλα (αμεσο)δημοκρατικά προτάγματα, στην κατεύθυνση που περιγράφεις.
Για την ακρίβεια, ο ίδιος ο όρος τοπικοποίησης δεν είναι ο καλύτερος για την κομμουναλιστική προσέγγιση που ασκεί κριτική, όχι μόνο στην έννοια της τοπικής αυτάρκειας και της ιδεολογίας του “το μικρό είναι όμορφο”, αλλά ακόμα και της ιδέας και πρακτικής μιας χαλαρής ομοσπονδίας ανεξάρτητων τοπικών κοινοτήτων.
Καταπληκτικές παρατηρήσεις, απλά να πω για το θέμα της αυτάρκειας ότι δεν προωθείτε από κανένα νομίζω στη βάση “θα τρέφομαι μόνο από ότι παράγω” σε μια απομονωμένη από το εξωτερικό κόσμο κοινότητα. Αλλά ( και εδώ νομίζω ότι η τοπικοποίηση με τον κομμουναλισμό συμφωνούν ) στη λογική ότι εξαντλώ όλες τις δυνατότητες ώστε η κοινότητα να αντλεί τα αγαθά της από το έργο και το περιβάλλον της.
Η λογική αυτή συναντιέται τόσο στην ιστορία των αρχαίων και μεσαιωνικών κοινοτήτων όσο και αποτελεί σύγχρονη απάντηση στα προβλήματα που η μετακίνηση προϊόντων και αγαθών προκαλεί στο κόστος και την οικολογία.
Πράγματι, επί της ουσίας δεν υπαρχει διαφωνια, ο ορος απλα μπορει να ειναι λιγο αμφισημος επ’αυτου.
Το σχημα δεν νομιζω οτι πρεπει να ειναι: ξεκιναμε τοπικα και ο,τι δεν καταφερνουμε τοπικα το μεταθετουμε στην αρμοδιοτητα της συνομοσπονδιας. Επιδιωκουμε, αν ειναι εφικτη, εξαρχης την εμφαση στην αυτοδυναμια και τη συνεργασια εξισου.