Στις 19/5/2009 στη Θεσσαλονίκη, σ’ ένα διαμέρισμα στην Αγ. Δημητρίου, ένιωσα πολιορκημένος από τα συνθήματα που ακούγονταν από την πορεία για τη γενοκτονία των ποντίων η οποία κατευθυνόταν προς το τούρκικο προξενείο. Πέρα από τις ιστορικές υπερβολές και τις μονοδιάστατες απόψεις που πλαισιώνουν συνήθως παρόμοιες διαδηλώσεις, και τη συνήθη καλλιέργεια μίσους παρά αδελφοσύνης μεταξύ των λαών, έγινα μάρτυρας μίας πολύ δυσάρεστης τροπής των πραγμάτων.
Τίθεμαι ξεκάθαρα υπέρ κάθε ιστορικής έρευνας για το παρελθόν των Κρατών που αποκαλύπτει τον αντιδραστικό τους χαρακτήρα και φυσικά τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει εις βάρος λαών και εθνοτήτων. Αυτά τα εγκλήματα είναι δυστυχώς πολλά, τόσο για το ελληνικό όσο και για το τουρκικό κράτος, και χρειάζεται σοβαρό επιστημονικό, και όχι μονομερές, έργο για τη διερεύνησή τους.
Όμως, διαμάχες του παρελθόντος, αλλά και του παρόντος, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να δικαιολογούν τη συνολική καταδίκη ανθρώπων λόγω της φυλής ή της εθνότητάς τους. Γιατί αυτός ήταν δυστυχώς ο χαρακτήρας της εν λόγω πορείας. Ακούγονταν, μαζικά, ρατσιστικά συνθήματα όπως: «τσεκούρι και φωτιά στα τούρκικα σκυλιά», «έξω οι τούρκοι απ’ τον πλανήτη», «οι τούρκοι είναι αδέρφια μας κι εμείς αδελφοκτόνοι, τούρκοι, γουρούνια, δολοφόνοι», και άλλα παρόμοια.
Είναι ξεκάθαρο ότι στην πορεία είχαν διεισδύσει μέλη φασιστικών οργανώσεων, καθώς ακούγονταν τακτικά χυδαία συνθήματα, γεμάτα μίσος, εναντίον μεταναστών, αναρχικών και… μπολσεβίκων. Οι μόνοι που έλειπαν από το υβρεολόγιο ήταν οι εβραίοι, οι ομοφυλόφιλοι και οι τσιγγάνοι, αλλά ίσως και να μην πρόλαβα ν’ ακούσω γι’ αυτούς. Οι διοργανωτές και οι συμμετέχοντες στην πορεία, όχι μόνο δεν απομόνωναν, αλλά ενίσχυαν αυτά τα φασιστικά στοιχεία.
Με λύπη και αηδία παρακολουθούσα μία πορεία υποτίθεται κατά της γενοκτονίας να εξελίσσεται σε κάλεσμα για νέα πογκρόμ και γενοκτονίες…
Το περιστατικό μου θύμισε μία πρόσφατη συνέντευξη ενός φυσικού επιστήμονα σε κάποιο περιοδικό ο οποίος ισχυριζόταν πως, σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρίες, τα πάντα, κι εμείς οι άνθρωποι συνάμα, είμαστε βασικά ψηφίδες ενός συμπαντικού χωροχρονικού συνεχούς. Μόνο αυτό το συνεχές υπάρχει. Οι όποιοι διαχωρισμοί μεταξύ των ανθρώπων, για παράδειγμα σύμφωνα με φυλές, και το μίσος που αυτοί γεννούν, θα έπρεπε να ξεπεραστούν αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι δεν είμαστε στην πραγματικότητα παρά κομμάτια ύλης και ενέργειας. Βέβαια, αντιτείνω, κάποιος ρατσιστής θα μπορούσε να δικαιολογήσει τα εγκλήματά του λέγοντας: «έλα μωρέ, μην ανησυχείς για τα θύματα μου, κομμάτια του χωροχρονικού συνεχούς είναι μονάχα…».
Η επιστήμη βρισκόταν ανέκαθεν στην εμπροσθοφυλακή της υπόθεσης της ανθρώπινης χειραφέτησης, ιδιαίτερα από τον Διαφωτισμό κι έπειτα. Όμως, δεν χρειάζονται παρόμοιες θεωρίες για να πολεμάμε τον ρατσισμό. Οι συγκεκριμένοι ιστορικοί αγώνες της ανθρωπότητας να ξεφύγει από τους καθορισμούς του αίματος και να αναδείξει τον πλούτο της κοινωνικής και πολιτικής ισότητας και ελευθερίας, μου φαίνονται πολύ πιο πραγματικοί και συνταρακτικοί από το χωροχρονικό συνεχές. Μάλιστα, σε κάποια συλλαλητήρια μίσους σαν αυτό που περιγράψαμε, βρίσκουν ύπαρξη, χώρο και χρόνο, ενάντια στον Αριστοτέλη, τόσο ο τραγέλαφος όσο και η σφίγγα[1]. Χρειάζεται κοινωνική εγρήγορση και αγώνας, καμία ανοχή στον ρατσισμό!
Θοδωρής Βελισσάρης
[1] Γράφει ο Αριστοτέλης στην αρχή του τέταρτου βιβλίου των φυσικών: «διότι το μη-ον σε κανέναν χώρο δεν έχει ύπαρξη: σε ποιον χώρο είναι ο τραγέλαφος και σε ποιον η σφίγγα;» (Μτφρ: Βασίλειος Μπετσάκος, εκδ. Ζήτρος)