"Η πόλη δεν είναι σύνολο κτιρίων αλλά σύνολο πολιτών"


Παρουσιάζουμε την εισήγηση της ομάδας «άλλη δημοκρατία» από την εκδήλωση «τοπικές κοινωνίες και δημοκρατία» που έγινε στον κοινωνικό χώρο για την ελευθερία Μικρόπολις, στη Θεσσαλονίκη, στις 5/10/2010.

Σήμερα μιλάμε γενικά για εξουσία, είτε αναφερόμαστε σε δήμους, είτε σε περιφέρειες, είτε στο ίδιο το κράτος. Αυτό είναι λάθος. Άλλο η πολιτική διακυβέρνηση, κι άλλο το κράτος. Άλλο η εξουσία στα χέρια όλων, κι άλλο η εξουσία στα χέρια λίγων.

Κάθε μορφή διακυβέρνησης δεν είναι αυταρχική. Αυτή είναι η περίπτωση της αμεσοδημοκρατικής αυτοκυβέρνησης.
Κάθε μορφή κράτους όμως είναι αυταρχική. Δεν υπάρχει δημοκρατικό κράτος.

Μ’ αυτήν την έννοια, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι δημοτικοί θεσμοί εξουσίας έχουν εντελώς διαφορετική έννοια και ιστορία από τους κρατικούς θεσμούς εξουσίας, παρότι η διαφορά αυτή επιχειρήθηκε να συγκαλυφθεί εντός της εθνικής επικράτειας.
Όσο κι αν σήμερα οι δήμοι και τα δημοτικά συμβούλια λειτουργούν σα μικρά κράτη, αποκομμένα από τους πολίτες, διατηρούν αυτή τη δυναμική που τους διαχωρίζει από το κοινοβούλιο και το έθνος-κράτος.

Νόμοι όπως ο Καλλικράτης καταδεικνύουν τα παραπάνω. Οι κρατικοί θεσμοί έρχονται να συρρικνώσουν περαιτέρω τη δύναμη των θεσμών δημοτικής εξουσίας. Αυτό δεν είναι εσωτερική υπόθεση του κράτους. Είναι συνέχεια μίας ιστορικής εξέλιξης κατά την οποία οι κρατικοί θεσμοί αγωνίζονται να εξαλείψουν κάθε ίχνος εξουσίας άμεσα ελεγχόμενης από τους πολίτες. Πάμπολλα ιστορικά παραδείγματα υπάρχουν ως μέρη αυτού του αγώνα. Οι αυτόνομες πόλεις του μεσαίωνα εναντίον των αναδυόμενων μοναρχιών, η εξέγερση των Καστιλιάνικων πόλεων το 1520-22 και οι παρισινοί τομείς της Γαλλικής Επανάστασης εναντίον των αναδυόμενων κρατών.

Η έννοια του πολίτη χρειάστηκε χιλιετίες ανθρώπινης ιστορίας για να δημιουργηθεί με όλες τις ενεργές και δημοκρατικές συνδηλώσεις της. Στη Γαλλική Επανάσταση ο πολίτης είναι το αντίθετο του υποχειρίου των Βουρβόνων βασιλιάδων. Επαναστάτες όπως ο Μαρξ και ο Μπακούνιν αποκαλούσαν με περηφάνια ο ένας τον άλλο «πολίτη» (σε μία περίοδο, θυμίζω, προσωρινής ακμής των προλεταριακών επαναστάσεων).

Η πόλη δεν είναι μονάχα ένας χώρος εκδήλωσης των καθημερινών συνηθειών μας. Και μόνο το γεγονός ότι βρισκόμαστε σήμερα εδώ και συζητάμε ισότιμα, παρά τη διαφορετική καταγωγή που πιθανώς έχουμε, ότι δεν μας συνδέει κάποιο κοινό «αίμα», είναι αποτέλεσμα μιας έλλογης (ορθολογικής) και επαναστατικής ιστορικής κατάκτησης, καταλύτης για την οποία υπήρξε η εμφάνιση των πόλεων. Η πόλη υπήρξε αναγκαία συνθήκη για τη δημοκρατία και την ελευθερία, ενάντια σε καταπιεστικά έθιμα, ανορθολογικούς φόβους ή προκαταλήψεις. Μ’ αυτήν την έννοια, η πόλη διάνοιξε μία διαδικασία εκπολιτισμού που όμως δεν έχει σε καμία περίπτωση ολοκληρωθεί. Αυτό επαφίεται στους δικούς μας αγώνες.

Και η γειτονιά, δεν είναι μόνο χώρος στον οποίο υπάρχουν τα σπίτια μας, μεγαλώνουμε τα παιδιά μας και κάνουμε τα ψώνια μας. Είναι ο χώρος στον οποίο μπορούμε να συναντηθούμε, να συζητήσουμε, να αναγνωρίσουμε όσα μας ενώνουν και να δημιουργήσουμε μία δημοκρατική διαδικασία αυτοκαθορισμού της ζωής μας.

Ο καπιταλισμός σήμερα βρίσκεται σε μόνιμη επανάσταση, ακόμα και σε καιρό κρίσης. Τα παραδοσιακά ταξικά θέματα παίρνουν συνεχώς νέες μορφές, ενώ αναδύονται πολύ κρίσιμα διαταξικά θέματα. Ακολουθώντας τον νόμο που τον διέπει: «ανάπτυξη ή θάνατος», ο καπιταλισμός εισβάλλει ολοένα πιο δυναμικά σε όλες τις κοινωνικές μορφές συμβίωσης.
Ο δήμος και οι λαϊκές συνελεύσεις μπορούν να αποτελέσουν τον χώρο στον οποίο παραδοσιακά και νέα κινήματα μπορούν να συναντηθούν και να συγκροτήσουν ένα ελευθεριακό κίνημα, τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενό του.

Η σχέση πόλης και κράτους στην ιστορία ήταν γεμάτη εντάσεις. Σήμερα, όσο κι αν έχουν αλλάξει, οι θεσμοί της πόλης ακόμα υπάρχουν, παρότι νόμοι όπως ο Καλλικράτης θέλουν να τους συρρικνώσουν. Το δημοτικό συμβούλιο είναι ένα κατάλοιπο από την πιο πλούσια κληρονομιά που δημιούργησαν οι επαναστατικές κομμούνες. Εμείς πρέπει να το αναδομήσουμε και να το επεκτείνουμε.
Το πρόταγμα του ελευθεριακού δημοτισμού (ή κομμουναλισμού), προσπαθεί να δώσει στην ελευθερία τη θεσμική μορφή των δημόσιων συνελεύσεων που γίνονται κυρίαρχα σώματα λήψης αποφάσεων, πέρα από το έθνος-κράτος και τον καπιταλισμό, και διέπονται από ελευθεριακά και δημοκρατικά ιδεώδη.
Η εμφάνιση του δήμου στην ιστορία δεν είναι παρά Λόγος συγκροτημένος θεσμικά και νομικά. Πρέπει να αγωνιστούμε να αναδείξουμε και να επεκτείνουμε όλη αυτή την ελευθεριακή έλλογη (ορθολογική) δυναμική, ενάντια στο κράτος, στο πλαίσιο της διαλεκτικής που την προάγει αλλά και την καθηλώνει.

Οι συνθήκες προσφέρονται σήμερα για μία άλλου είδους στρατηγική. Με το σχέδιο «Καλλικράτης», το κράτος υφαρπάζει την τοπική εξουσία παραχωρώντας την σε ισχυρότερους κεντρικούς δήμους και περιφέρειες. Αυτός είναι ένας τρόπος να διευκολύνει τον κρατικό έλεγχο και τις μεταρρυθμίσεις υπέρ της επέλασης των αγορών. Πολλές τοπικές κοινωνίες δικαιολογημένα διαμαρτύρονται και αρχίζουν στοιχειωδώς να αντιλαμβάνονται το παιχνίδι που παίζεται εις βάρος τους. Ακόμα βέβαια δεν γίνεται συνείδηση (κι αυτό είναι το ζητούμενο) το γεγονός ότι η αναπαραγωγή του συστήματος σχετίζεται με την καταστροφή των υπολειμμάτων δημοσίου χώρου και, ουσιαστικά, με τη διάλυση της κοινωνίας και τη μετάθεση των αρμοδιοτήτων γι’ αυτήν σε ειδικούς και τεχνοκράτες. Το καρότο γι’ αυτήν την πολιτική είναι η ισχυροποίηση των νέων δήμων που διασώζονται, παράλληλα βέβαια με το μαστίγιο της ισχυροποίησης των περιφερειών που θα τους ελέγχουν.

Ο Καλλικράτης (συνέχεια του Καποδίστρια) φέρνει κάποιες τεράστιας σημασία αλλαγές:

  • Οι δημοτικοί θεσμοί τοπικής αυτοδιοίκησης μειώνονται κατά 2/3. Ο δήμος γίνεται κάτι τεχνοκρατικό και αόριστο, αποτέλεσμα μίας συνένωσης που δεν προκύπτει από τη συνύπαρξη στον κοινό δημόσιο χώρο.
  • Κάποιες νέες αρμοδιότητες που δίνονται στους απρόσωπους δήμους δεν συνοδεύονται από τις προϋποθέσεις (οικονομικές και άλλες) για την πραγματική ενίσχυσή τους.
  • Οι δημοτικές εκλογές γίνονται πια ανά 5 χρόνια, μαζί με τις ευρωεκλογές, λες και η τοπική αυτοδιοίκηση είναι μέρος προϊόντος 2 σε 1, ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε.
  • Η αναλογικότητα των ψήφων χάνεται περισσότερο, ενώ η συγκρότηση συνδυασμού γίνεται πολύ δύσκολη.

Ο Καλλικράτης είναι μία ακόμα στιγμή της διαλεκτικής δήμου και κράτους. Εμείς προτάσσουμε τόσο θεσμικές όσο και εξωθεσμικές παρεμβάσεις που να είναι συνεπείς με την ελευθεριακή προοπτική που διανοίγει αυτή η διαλεκτική.

Επιδιώκουμε δημοκρατικούς δημοτικούς θεσμούς ως αντίβαρο στην κρίση, και επιδιώκουμε τη μεταφορά όλης της εξουσίας, από τους κρατικούς θεσμούς, στους ίδιους τους πολίτες.

Οι δημοτικές εκλογές δεν μπορούν να αποκλειστούν από αυτή την προσπάθεια. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας σοβαρά πρωτοβουλίες πολιτών, στο τοπικό επίπεδο, που προωθούν μια άλλη παρουσία στις δημοτικές εκλογές από αυτή της εξουσίας και των κομματικών παραδόσεων. Θεωρούμε ότι όταν το ελευθεριακό πρόταγμα, η άμεση δημοκρατία, η ανακλητότητα και κυκλικότητα των ρόλων, και η εξουσία των τοπικών συνελεύσεων, αποτελούν την πραγματικότητα και όχι την δημαγωγία ενός τέτοιου συνδυασμού, οι τοπικές εκλογές αποτελούν κομμάτι του πεδίου αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση και την άμεση δημοκρατία και ως τέτοιο μας ενδιαφέρει. Προτού σε κάποια φάση νέου γύρου «εκσυγχρονισμού» ίσως τις καταργήσουν κι αυτές, μαζί με κάθε ίχνος δημοτικής και λαϊκής εξουσίας.

Εικόνα: Γκραβούρα από την Παρισινή Κομμούνα. Κατεδάφιση της “Στήλης του Ναπολέοντα” στην πλατεία Vendôme, Παρίσι, 16 Μαΐου 1871.

Eκδήλωση-λαϊκή συνέλευση για το θέμα των διοδίων

Εκδήλωση-λαϊκή συνέλευση πραγματοποιείται την Κυριακή 31/10 στις 7:00 μμ. στο δημαρχείο Συκεών, με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών της Θεσσαλονίκης για το κίνημα κατά των διοδίων και την εξεύρεση τρόπων για την ενδυνάμωσή του.

http://epitropesdiodiastop.blogspot.com/

Η ανοιχτή συνέλευση “Ελεύθεροι δρόμοι χωρίς διόδια” καλεί επίσης σε συνάντηση την Τετάρτη 27/10 τις 8:00μμ στο Μικρόπολις, για την προετοιμασία της εκδήλωσης-λαϊκής συνέλευσης με θέμα τα διόδια που θα πραγματοποιηθεί στο Δημαρχείο Συκεών την Κυριακή 31/10.

Θέματα της συνάντησης προετοιμασίας είναι:

  • Οι εισηγήσεις της εκδήλωσης
  • Παρεμβάσεις στις Συκιές
  • Πανελλαδική συνάντηση για τα διόδια-νέα-εξελίξεις
  • _____________________________________________________________________

    Σχετική με την εκδήλωση είναι και η προκήρυξη της συλλογικότητας “Αλλη Δημοκρατία”:


    Ο Δήμος δεν υπάρχει μόνο για τους Δημάρχους – Δήμος είναι η εξουσία των πολιτών
    Να πάρουμε οι πολίτες τις αποφάσεις στα χέρια μας – Να δώσουμε τις λύσεις στα προβλήματα μόνοι μας

    Kρίση, ύφεση της οικονομίας, ΔΝΤ, αποπληρωμή του χρέους, μείωση μισθών, κοινωνική συνοχή, οικολογικές καταστροφές λέξεις που παρά το δυσνόητο περιεχόμενό τους αρχίζουν πλέον να μπαίνουν στο λεξιλόγιό μας και να ακούγονται όλο και περισσότερο στο δημόσιο διάλογο. Η κινδυνολογία και η κατάχρησή τους από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δημιουργεί σύγχηση για το πως χειριζόμαστε αυτά τα θέματα, ποιους αφορούν και το πιο σημαντικό τι απαντήσεις δίνουμε και με πιο τρόπο σε ζητήματα που καθορίζουν τη ζωή μας. Συχνά ακούγεται ότι έρχονται χειρότερες μέρες και η πιθανότητα να ζήσουμε χειρότερα από τις προηγούμενες γενιές είναι πλέον αυξημένη (χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι έζησαν καλά και ευτυχισμένα αυτές οι γενιές). Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε σε θέση να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει γύρω μας και να συμμετέχουμε ενεργά στη λήψη και την υλοποίηση αποφάσεων για κάθε είδους ζητήματα.

    Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι απλά μια άσκηση ή μια δραστηριότητα. Είναι ένας τρόπος να αισθανθούμε ότι υπάρχουμε σαν ενεργά υποκείμενα, όπως επίσης και να δημιουργήσουμε θεσμούς και δομές πιο δίκαιες και πιο ωφέλιμες για όλους μας να. Πρέπει να βγούμε απ’ το καβούκι μας όχι μόνο γιατί δεν θα κερδίσουμε τίποτα αλλιώς αλλά και γιατί αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να διευθύνουμε τις κοινές υποθέσεις μας, δηλαδή συζητώντας οργανωμένα να λαμβάνουμε αποφάσεις για ζητήματα που θέτουμε οι ίδιοι. Και βέβαια θα απαντήσει κάποιος ότι κάτι τέτοιο είναι υπό τις δεδομένες συνθήκες αδύνατο. Το σίγουρο είναι ότι και αδύνατο δεν είναι όπως μαρτυρούν οι πολλές μικρές αλλά ελπιδοφόρες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση ανά τον κόσμο, αλλά είναι και μια διέξοδος στο αίσθημα της μη-ικανοποίησης και της αποξένωσης της ζωής μας που κυριαρχείται από μοτίβα καταναλωτικά, παθητικά, φοβικά και καταπιεστικά. Πέρα όμως απ’ όλα αυτά είναι και μια συνειδητή προσπάθεια στοχασμού πάνω στα θέματα που μας αφορούν και μας ενδιαφέρουν και νοηματοδότησης της κοινωνικής μας ζωής μέσα από την ανάδειξη ενός χώρου πραγματικά συλλογικού και δημοκρατικού.

    Εδώ στις Συκιές δημιουργήθηκε πέρυσι μια πρωτοβουλία κατοίκων η οποία προσπαθούσε κάνοντας συνελεύσεις να ασχοληθεί με ζητήματα τόσο της περιοχής όσο και ευρύτερα. Αυτή η συνέλευση κατοίκων λάμβανε χώρα στο δημαρχείο περίπου σε εβδομαδιαία βάση. Μέσα από τις συνελεύσεις θέσαμε το ζήτημα των κεραιών ενώ υπήρχαν και άλλα θέματα στην ατζέντα. Έπειτα από συζητήσεις ανοικτές έγιναν κάποιες δράσεις με ενίοτε μαζική συμμετοχή. Ο προβληματισμός του κόσμου φανέρωσε την ανάγκη ύπαρξης τέτοιων κινήσεων που θα μπορούν όλοι να παίρνουν μέρος. Δυστυχώς η συνέλευση κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου, πείρας και οργάνωσης δεν κατάφερε να υλοποιήσει ό,τι οραματιζόταν. Μαθαίνοντας απ’ τα λάθη του παρελθόντος σας καλούμε ώστε να συμμετέχουμε σε μια δημόσια συζήτηση γύρω απ’ το θέμα των διοδίων, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε εκ νέου μία συνέλευση κατοίκων στις Συκιές.

    Όλοι στην εκδήλωση-λαϊκή συνέλευση την Κυριακή 31 Οκτωβρίου στις 7:00μμ –Δημαρχείο Συκεών

    Προτείνουμε για συζήτηση στην παρούσα ή στις επόμενες συνελεύσεις:

    • Τη δημιουργία ενός κοινωνικού τιμολογίου της Δ.Ε.Η. από το δήμο όπου θα τιμολογείται δικαιότερα η παροχή στα φτωχότερα νοικοκυριά.
    • Τη δημιουργία με έξοδα του δήμου ενός αλληλέγγυου παντοπωλείου με είδη πρώτης ανάγκης και έλεγχο από τους πολίτες των Συκεών.
    • Τη συμμετοχή στον αγώνα ενάντια στα διόδια
    • Την καταγραφή και συζήτηση για θέματα που αφορούν την περιοχή του δήμου(π.χ. πρόβλημα στέγης νηπιαγωγείων, κεραίες,)
    • Τη καθιέρωση συνέλευσης κατοίκων των Συκεών που θα γίνεται στο δημαρχείο σε σταθερή βάση.

    Άλλη δημοκρατία

    Προκήρυξη για την ΕΥΑΘ

    ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΑΘ!

    Μετά τις ευρωεκλογές, η κυβέρνηση θα εντείνει τις διαδικασίες για το ξεπούλημα της ΕΥΑΘ στην πολυεθνική εταιρία Suez.

    Η διεθνής εμπειρία από παρόμοιες περιπτώσεις ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδρευσης είναι ενδεικτική: οι λογαριασμοί γίνονται πανάκριβοι ενώ η ποιότητα του νερού υποβαθμίζεται σημαντικά. Το οικολογικό ενδιαφέρον για τη διαχείριση των υδάτων διαγράφεται οριστικά από την ατζέντα, και παράλληλα οι εργαζόμενοι στην ύδρευση δέχονται επίθεση σε όλα τα επίπεδα, όπως συμβαίνει εξάλλου σε κάθε διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Αυτές τις εξελίξεις δρομολογούν για την ΕΥΑΘ και για μας, χωρίς εμάς!

    Η λειτουργία της ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη συναρτάται άμεσα με τη ζωή και την υγεία όλων μας! Παρότι η ιδιωτικοποίηση πρέπει να αποφευχθεί με κάθε μέσο, η διατήρηση της ισχύουσας μορφής της εταιρίας είναι επίσης προβληματική, και είναι ευκαιρία να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Η εταιρία λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια (εισηγμένη στο χρηματιστήριο), διοικείται από μετόχους που νοιάζονται μόνο για το κέρδος και, επί της ουσίας, ελέγχεται κεντρικά από το υπουργείο και την κυβέρνηση. Με ποια έννοια όμως μπορεί να γνωρίζει ο εκάστοτε υπουργός καλύτερα από μας τους ίδιους τα προβλήματα και τις ανάγκες μας; Γιατί να χρειαζόμαστε την έγκριση και την υπογραφή του για το ζωτικό αυτό θέμα;

    Η ΕΥΑΘ μπορεί και πρέπει να περάσει στα χέρια των πολιτών της Θεσσαλονίκης! Αυτοί πρέπει να έχουν τον τελευταίο λόγο για τις βασικές γραμμές της πολιτικής της, σε συνεργασία με τους εργαζόμενους σ’ αυτή. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αν αγωνιστούμε:

    1) Για τη δημοτικοποίηση της ΕΥΑΘ και την οριστική αποτροπή της ιδιωτικοποίησής της. Ήδη το δημοτικό συμβούλιο (πλην ΚΚΕ) ενέκρινε ψήφισμα για τη δημοτικοποίηση της επιχείρησης. Οι εργαζόμενοι της ΕΥΑΘ χαιρέτισαν και ενέκριναν αυτήν την προοπτική.

    Ωστόσο, ο δήμος Θεσσαλονίκης λειτουργεί σήμερα δυστυχώς σαν ένα μικρό κράτος, πλήρως αποξενωμένο από τους πολίτες και τις ανάγκες τους. Αφού δοθεί λοιπόν αγώνας για την πραγμάτωση αυτού του πρώτου βήματος, απαιτείται περαιτέρω αγώνας

    2) Για την πραγματική δημοτικοποίηση της ΕΥΑΘ. Αυτό σημαίνει ότι, μετά από καμπάνιες ουσιαστικής ενημέρωσης από ειδικούς, τα βασικά θέματα πολιτικής της ΕΥΑΘ θα αποφασίζονται από τις συνελεύσεις των πολιτών και ανακλητοί αντιπρόσωποι θα αναλαμβάνουν την υλοποίηση αυτών των αποφάσεων. Στη Θεσσαλονίκη, ιδιαίτερα μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη, έχουν δημιουργηθεί και λειτουργούν κάποιες συνελεύσεις σε διάφορες συνοικίες και διαμερίσματα. Αυτές πρέπει να πληθύνουν και να ενδυναμωθούν, και σε βάθος χρόνου να μετατραπούν στους πραγματικούς δημοκρατικούς θεσμούς διακυβέρνησης της πόλης. Η τοπική εξουσία να περάσει εκεί όπου ανήκει, από τον δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, στις λαϊκές συνελεύσεις.

    Το νερό βέβαια είναι τόσο σημαντικό από οικολογικής άποψης, και αφορά την ίδια την επιβίωση των οικοσυστημάτων, κάτι που συνεπάγεται συνεργασία και σοβαρότητα για τη διαχείρισή του. Απαιτείται λοιπόν προσπάθεια

    3) Για τη δημιουργία ενός διαδημοτικού φορέα διαχείρισης των υδάτων που θα λαμβάνει υπόψη τις οικολογικές παραμέτρους του ζητήματος και θα βρίσκεται στα χέρια όλων των πολιτών, και όχι του κράτους ή των ιδιωτών.

    Το καπιταλιστικό σύστημα και οι συνοδοιπόροι του ξεπουλάνε τις ανάγκες και τα όνειρά μας. Η κρίση που δημιουργούν απειλεί ανθρώπους και περιβάλλον. Καιρός ν’ αλλάξουν τα πράγματα. Κάθε μάχη είναι κρίσιμη.

    Η ΕΥΑΘ στα χέρια των πολιτών!